همه عمل هاي جراحي در صورت رعايت نكردن موارد ضروري قبل و بعد از عمل جراحي داراي عوارضي هستند كه مشكلات و خطرات جدي به همراه دارند؛ در بعضي شرايط حتي فرد دچار معلوليت شده يا ممكن است اين عوارض به مرور زمان منجر به مرگ وي گردد. يكي از اين جراحي ها، جراحي زيباي صورت است كه شامل جراحي بيني، جراحي پلك و ابرو، جراحي چانه و جراحي فك مي شود؛ جراحي فك و صورت سهم به سزاي در زيبايي چهره فرد دارد و حتي اجزاي ديگر صورت را هم تحت تأثير قرار ميدهد. بنابراين در انتخاب بهترين جراح بايد نهايت دقت را داشته باشند.
جراحي فك و صورت جهت بر طرف ساختن ناهنجاري‌هاي اسكلتي و دنداني انجام شده و نامرتبي دندان‌ها قابل حل است. همچنين اين جراحي منجر به بهبود عملكرد مفاصل فك (بطور مثال جويدن، صحبت كردن و تنفس بهتر) مي شود. البته جراحي فك جزو جراحي هاي زيبايي صورت محسوب شده و علاوه بر اصلاح عملكرد مفاصل، ترميم و بهبود زيبايي چهره فرد را به دنبال خواهد داشت. با اين حال اين جراحي عمدتا جهت اصلاح مشكلات عملكردي انجام ميشود. به طور كلي جراحي دهان و فك و صورت به عنوان يكي از تخصص هاي زيبايي دندانپزشكي شناخته مي شود.
دلايل اصلي جراحي فك
_
اختلالات فك و دندان ميتواند دلايل ژنتيكي مادرزادي و تكاملي باشد؛ بنابراين تغييراتي از بدو تولد تا پايان مراحل در اجزاي صورت فرد ايجاد ميشود كه در زيباي صورت او تأثيرگذار است. علاوه برآسيبهاي مفاصل، پاتولوژي (رشد تومور) نيز ميتواند موجب بدشكلي و ظاهر نامناسب در فك و دندان فرد در هر سني شود.
افراد به دلايل زير به جراحي فك نياز دارند:
زخم دهان
مشكلات تنفسي
عدم تقارن صورت
عدم قرارگيري دندان‌ها روي يكديگر
رشد غير طبيعي هر دو فك
دم توانايي صحيح خوردن و جويدن
انجام بازسازي بعد از درمان تومور در صورت، فك، دهان و گردن
وجود عفونت در حفره دهان، غدد بزاقي، فك و گردن
ايمپلنت هاي دنداني و رفع ضايعات استخواني
وجود تومور در فك
سن مناسب جراحي فك
_
سن مناسب براي جراحي فك بين 18 تا 25 سالگي در نظر گرفته مي شود؛ زيرا رشد فك به مرحله نهايي خود رسيده است. فرد در همين سنبلوغ استخواني خود را پشت سر گذاشته و ميتواند جراحي فك را انجام دهد. همچنين پزشك در اين سن نتيجه بهتري از جراحي فك ميگيرد. در كودكان كه مشكل مادرزادي دارند بهتر است در سن 6 تا 7 سالگي جراحي فك صورت بگيرد. در اين صورت شايد با توجه به تشخيص پزشك معالج در آينده ديگر نيازي به جراحي دوباره نباشد. در برخي موارد با توجه به نوع مشكلي كه فرد دارد و تشخيص پزشك مربوطه ميتواند در سنين ديگر هم جراحي انجام شود.
انواع جراحي فك
_
اصلاح اپن بايت
براي اصلاح اين نوع ناهنجاري فك بايد روي فك برشي ايجاد كرد ، قسمتي از استخوان فوقاني كه روي دندان قرار گرفته برداشته ميشود. سپس به وسيله پيچ و صفحه هايي در محل خود فيكس ميشود. اپن بايت داراي انواع مختلفي ميباشد از جمله:
جلو آمدگي فك
زماني كه فك پايين جلو آمده است ، استخواني كه در عقب فك قرار گرفته از ناحيه جلويي جدا شده و اصلاح ميشود كه به آن جراحي فك پايين گفته ميشود. در اين جراحي قسمتي از فك كه دندان در روي آن قرار گرفته عقب برده ميشود. كه با اين جراحي محل فك تغيير كرده و با فك بالا هم تراز ميشود.
عقب رفتگي فك
استخواني كه در بخش پاييني فك قرار گرفته است از پايه جدا شده و اصلاح مي‌گردد. سپس قسمتي از فك پايين كه دندان بر روي آن قرار گرفته و قسمتي از چانه به طرف جلو حركت داده ميشود.
استئوتومي فك بالا
اين جراحي با ايجاد برش در لثه بالاي فك انجام مي گيرد و فك به صورت كنترل شده شكسته ميشود و به محلي كه قبل از جراحي توسط مدلهاي دنداني تعيين شده، حركت داده ميشود. سپس يك قطعه پلاستيكي كوچك به دندان‌ها متصل شده تا محل جديد فك بالا تعيين شود كه بعد از آن با صفحات فلزي كوچك و پيچ‌هايي در محل خود محكم مي‌شوند. اين صفحات و پيچ‌ها از جنس تيتانيوم بوده كه يك فلز بسيار بي‌اثر است و استفاده از آن در بدن بي‌خطر ميباشد. در نهايت لثه با استفاده از بخيه‌هاي قابل جذب بخيه زده ميشود.
استئوتومي فك پايين
اين جراحي كاملا همانند استئوتومي فك بالا است؛ با اين تفاوت كه از طريق يك برش در انتهاي دهان در لثه كنار دندانهاي آسياي بزرگ صورت مي گيرد و فك پايين بصورت مورب بريده و بصورت كنترل شده شكسته مي شود تا به محل جديدي كه پيش از جراحي توسط مدل هاي دنداني تعيين شده، حركت داده شود.
عوارض جراحي فك
_
زماني كه شما ميخواهيد اقدام به عمل جراحي بخصوص عمل زيباي روي صورت خوت انجام دهيد؛ قبل از هر چيزي انتخاب پزشك ماهر و محيط مناسب را بايد در اولويت كار قرار دهيد؛ زيرا در صورت عمل ناموفق دچاره عارضه هاي جانبي و حتي بهم ريختگي در كل صورت ميشود، و بايد تمام شرايط مراقبت بعد از عمل را به درستي رعايت كنيد؛ در غير اين صورت با عوارض هاي زير روبه رو مي شويد:
خونريزي
جراحي فك به منظور برطرف كردن و رفع ناهنجارهاي فكي مانند جراحي بستن اپن بايت، جراحي عقب بردن فك بالا و جراحي فك پايين جلو آمده و ساير ناهنجاريها انجام ميگيرد. بنابراين بايد كادر پزشكان و جراحان نهايت تلاش خود را كنند كه فرد دچار خونريزي نشود و نياز به تزريق خون نباشد.
خونريزي هاي جزئي بعد از عمل جراحي ارتوسرجري يا جراحي ارتوگناتيك امري عادي است. فرد ممكن است به مدت يك هفته و شايد بيشتر بعد از جراحي فك بالا خون دماغ شود . خونريزي داخل بافت نرم موجب كبودي آن قسمت و مي تواند بسيار بيشتر باشد، در مراحل اوليه كبودي آرواره را موجب ميشود؛ اما در صورتي كه گسترده باشد تا پايين گردن و بالاي قفسه سينه را ميپوشاند.
خونريزي غير طبيعي زماني اتفاق ميفتد كه در هنگام جراحي فك، بيمار نياز به تزريق خون پيدا كند. برخي از بيماران پيش از اقدام به عمل زيبايي فك خون خود را اهداء مي كنند تا در صورتي كه حين عمل جراحي فك به خون نياز داشتند بتوانند از آن استفاده كنند.
بي حس شدن
بعد از انجام عمل جراحي فك در اطراف فك و دهان بي حسي صورت مي گيرد. زماني كه فرد جراحي فك بالا را نجام داده باشد بالاي دندان ها بي حس مي شود ، اما زماني كه جراحي فك پايين صورت گيرد لب پايين و چانه بي حس مي شود و زماني كه رشتههاي عصبي در حال بهبودي هستند با احساس سوزش همراه خواهد بود.
بيماران مسن (بالاي 40 سال) كه تحت انواع خاصي جراحي فك پايين را انجام مي دهند بيشتر در معرض بي حسي دائمي و از دست دادن احساس هستند. در اكثر بيماران، حس در طي سه تا شش ماه به حالت طبيعي برمي گردد.
عفونت
عفونت جزو عوارضي ميباشد كه در اكثر جراحي هاي صورت اتفاق ميافتد بنابراين براي پيشگيري از عمونت به فرد آنتيبيوتيك داده ميشود تا در صورت عفونت فرد آن را مصرف كند و درمان شود.
گرفتگي بيني
وجود لوله هاي تنفسي باعث گرفتگي بيني ميشود ؛ مثلا فرد جراحي فك بالا را انجام داده باشد ، با استفاده از اسپري هاي مخصوص پاكننده بيني اين مشكل برطرف ميشود و اين عارضه بعد از يك الي دو هفته رفع مي شود.
كاهش وزن
در دوران نقاهت جراحي فك وزن تا دو و نيم كيلو كاهش پيدا ميكند كه اين به دليل كاهش اشتها و استفاده از الاستيك (كش هاي ارتودنسي) ميباشد كه بعد از مدت زمان دو هفته وضع فرد رو به بهبودي ميرود و ميتواند وزن از دست داده خود را بازيابد.
سفتي فك و صداي مفصل آن
پس از انجام جراحي ارتوسرجري، مفاصل فك براي مدتي سفت مي شود و براي رفع اين مشكل همان عمل جويدن را مي توان انجام داد و حتي در برخي موارد ممكن است صداي ساييده شدن و كليك كردن فك هنگام حركت دادن فك صورت بگيرد.
تورم
پيش بيني ميشود بعد از جراحي فك و صورت تورم ايجاد شود كه معمولا بيشترين تورم بعد از 48 ساعت بعد از عمل جراحي مي باشد و به مرور بعد از سه الي چهار هفته تورم كاهش مي يابد. همچنين ممكن است در اثر تورم، در بستن دهان يا روي هم قرار گرفتن دندانهاي آسياب تا چند روز مشكل داشته باشيد.
آسيب عصبي
احتمال دارد كه عروق عصبي هنگام جراحي دچار كشيدگي شده باشند يا توسط يك جراح كه مهارت كافي نداشته باشد ؛ بنابراين بي حسي ميتواند از عوارض جراحي فك به حساب بياد. حس چانه ، لب پايين ، لب بالا ، گونه ها و كام بيشتر درگير اين آسيب ها مي شود.
سست و شل شدن پيچ ها
احتمال اينكه پيچهاي استخواني شل شود خيلي كم است. اما در صورت بروز اين مشكل، با برداشتن پيچ ها بعد از بهبودي كامل استخوان ها، اين مشكل رفع مي شود و ممكن است بيماران براي برداشتن سيم پاتك يا آتل به جراحي بيشتري نياز داشته باشند.
عود مجدد مشكل فك
برگشت مجدد موقعيت يا جابجايي غيرمنتظره فك به ندرت اتفاق ميافتد اما در غير اين صورت ميتواند يكي از عوارض جراحي فك است. اگر فك بعد از جراحي در موقعيت جديد خود باقي نماند ، معمولاً به جراحي بيشتري نياز است.
از دست دادن دندان ها
ممكن است بعد از عمل جراحي، خون رساني به دندان ها تحت تأثير قرار گرفته و ريشه دندان ها آسيبي ببيند. در اين شرايط به درمان ريشه يا روت كانال تراپي نياز است.
نياز به تمهيدات اضافي براي دندان ها
عمل جراحي فك در برخي موارد ممكن است دندان و ساختار اطراف آن درا نيز در گير خود كند ودر صورت اختلال در بخش هاي خارجي فك نياز به تمهيدات و عمل اضافي براي دندان و ريشه هاي آن داشته باشد.
در صورت مشاهده هر يك از موارد زير حتما به پزشك مراجعه نماييد:
دماي بالاتر از 38 درجه سانتيگراد يا تب و لرز
درد شديد ، قرمزي يا تورم در محل عمل
حالت تهوع يا استفراغ
خونريزي مداوم
هر گونه نگراني در مورد جراحي
مراقبت هاي لازم پس از انجام جراحي فك
_
استراحت مطلق بعد از جراحي
خودداري از خوردن غذاهاي سفت و جويندني
خودداري از مصرف دخانيات
بعد از 6 تا 8 هفته ميتواند ديگر غذا ها را مصرف كند.
خودداري از برداشتن وسايل سنگين
براي جلوگيري از تورم استفاده از كمپرس سرد
استفاده از محلول آب و نمك براي شست و شو و ضد عفوني كردن
خودداري از مسواك زدن به مدت يك روز